Bu kitap, İstanbul Üniversitesi Yenikapı Batıkları Projesi’nde özel yeri bulunan, küçük ticaret teknesi Yenikapı 12’nin bilimsel hikâyesini anlatmaktadır.
Yenikapı 12 olarak isimlendirilen küçük ticaret teknesi, MS 9. yüzyıl başlarında, Theodosius Limanı’nın doğu tarafındaki iskelelerin yakınındadır. Kıyı denizciliği yapan bu tekne, tek direkli, Latin yelkenli, omuzluk dümenleriyle yönlendirilmekte ve ambarında yaklaşık 250 amfora taşımaktadır. Düşük draftlı ve düz dipli gövdesi sığ limanlara ve koylara kolayca girebilme, kumsala çekilebilme, hatta nehirlerde seyir edebilme özelliğine sahiptir. Aynı zamanda hem yük kapasitesini arttıran, hem de manevra ve seyir kabiliyeti kolaylaştıran şekilde tasarlanmıştır. Bununla birlikte, Marmara Denizi’nde patlak veren ani bir yaz fırtınasıyla sulara gömülmüş ve deniz tabanından kalkan kumun geri çökelmesiyle üzeri hızla örtülmüştür.
Batmasından yaklaşık 12 yüzyıl sonra, İstanbul Arkeoloji Müzeleri arkeologları tarafından keşfedilir ve kazılır. İstanbul Üniversitesi Sualtı Kültür Kalıntılarını Koruma Anabilim Dalı ekibi tarafından araziden kaldırılır, belgelenir, yapım teknikleri, tasarımı ve rekonstrüksiyonu çalışılır; tam ölçekli yüzebilen rekonstrüksiyonu inşa edilir. Yenikapı 12 Rekonstrüksiyonu, 2018 yılında Marmara sularında yeniden yelken açar.
384 s, renkli resimler, sert kapak ciltli, Türkçe, İngilizce.
Sunuş
- Dr. Oğuz Aydemir
- Prof. Dr. Mahmut Ak
- Rahmi Asal
- Prof. Dr. Ufuk Kocabaş
Önsöz
- Doç. Dr. Işıl Özsait-Kocabaş
I. Theodosius Limanı’nda Küçük Bir Ticaret Teknesi
II. Kazı, Belgeleme ve Konservasyon
2.1 Kesif ve Buluntular
2.2 Kazı Alanındaki Çalışmalar
- In situ belgeleme
- Gövde elemanlarının yerinden kaldırılması
2.3 Kazı Sonrası Çalışmalar
- Laboratuvarda belgeleme
- Katalog çalışmaları
- Analizler
- Konservasyon
- Restitüsyon ve rekonstrüksiyon
III. Gövde Kalıntıları
3.1 Omurga ve Bodoslamalar
- Bağlanma özellikleri
- Alet izleri
- Ustanın işaretleri
3.2 Kaplama Tahtaları
- Bağlanma özellikleri
- Alet izleri
- Ustanın işaretleri
- Diğer izler
- Detaylı tanımlar
3.3 Çapa Tahtaları, Küpeşte ve Kemereler
- Birinci ve ikinci sancak çapa tahtası
- Üçüncü sancak çapa tahtası ve küpeşte Kemereler
3.4 Eğri Sistemi
- Bağlanma özellikleri
- Alet izleri
- Ustanın işaretleri
- Detaylı tanımlar
3.5 Yelken Yatağı
- Bağlanma özellikleri
- Alet izleri
- Ustanın işaretleri
3.6 İç Kaplama Tahtaları ve İç Kuşaklar
- Bağlanma özellikleri
- Alet izleri
- Detaylı tanımlar
- İç kuşaklar
3.7 Yeri Belli Olmayan Elemanlar
IV. Gövde Analizi
4.1 İnşa Teknolojisi
- YK12 teknesinin gövdesinde kullanılan ağaçlar ve islenme özellikleri
- Alet izleri ve ahşapların şekillendirilmesi
- Bağlantı elemanları
- Su geçirmezlik
- Ustanın işaretleri
- Ustanın hataları ve çözümleri
- Ustanın inşa prensipleri Onarımlar
4.2 Tasarım ve Konstrüksiyon
- Gövde dayanımı
- Eğri paterni
- Tasarım Konstrüksiyon detayları ve çözümlemeler
- Karma inşa: İki sistemin entegrasyonu
4.3 İnşa Sırası
- Omurga ve karina kaplamaları
- Eğri sistemi
- Çapa tahtaları, borda kaplamaları ve kanallı bölme konstrüksiyonu
- Destekler, kıskaçlar, kontrol eğrileri
- Yelken yatağı, iç kaplamalar ve iç kuşaklar
V. Karşılaştırmalı değerlendirmeler
5.1 YK12 ve Yenikapı Ticaret Gemileri
5.2 Yk12 Teknesinin Akdeniz Gemi İnşa Geleneğindeki Yeri
VI. Yenikapı 12 Teknesi
Terimler
Kaynaklar
Görsel kaynaklar
Kısaltmalar
Dizin