İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü, Türkiye’nin en önemli ulaşım projelerinden olan Marmaray ve Metro inşa çalışmaları kapsamında, Üsküdar, Sirkeci, Sultanahmet ve Yenikapı istasyonlarının kurulacağı noktalarda gerçekleştirilecek arkeolojik kazıları yürütmek üzere görevlendirilmiştir. En büyük kazı alanımız Yenikapı, Bizans Dönemi’nde İstanbul’un Marmara kıyılarındaki liman bölgesidir. Theodosius Limanı’nda sürdürülen kazılar sırasında şu ana dek otuzbir adet değişik ölçü ve tiplerde batığa ulaşılmıştır. Batıklar üzerindeki arkeolojik çalışmalar farklı bir uzmanlık alanı gerektirdiği için bu konuda Müzemiz, İstanbul Üniversitesi Taşınabilir Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü’ne batıkların belgelenmesi, kaldırılması ve koruma-onarım çalışmalarının tamamlanarak, müzede sergilenecek hale getirilmesi konularında yetki vermiştir. Geniş bir kadro ile çalışmalarına başlayan ekip, şu ana değin on bir batığı uluslararası normlarda yerlerinden kaldırarak koruma altına almıştır. Elinizdeki bu kitap ise İstanbul Üniversitesi ekibinin, teknolojinin son imkânlarını kullanarak gerçekleştirdikleri çalışmaları, konuya verdikleri önemi ve bilimsel yaklaşımlarını tüm açıklığı ile ortaya koymaktadır. Dr. İsmail Karamut, İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü
xx + 240 s, renkli resimler, çizimler, katlanır sayfalar, İngilizce/Türkçe çift dilli, sert kapak ciltli.
Gözden geçirilmiş 2. baskı.
İÇİNDEKİLER
• Sunuş / Maslak Rotary Kulüp
• Sunuş / İsmail Karamut
• Proje yürütücüsünün önsözü / Sait Başaran
• Editörün önsözü / Ufuk Kocabaş
“Demirden Yollar” ve Marmara kıyısında eski bir liman / Başaran, Sait
• Konstantinopolis: İmparatorluk başkentinin gelişimi
• Portus Theodosiacus: Theodosius’un keşfedilmemiş limanı
Theodosius Limanı’nda hayat, batıklar ve hızlı bir gömülme / Kocabaş, Ufuk
• Gemilerin batışı ve hızlı bir gömülme
Belgeleme: Ahşabı okumak / Kocabaş, Işıl Özsait
• Ölçüm ve çizim
• Etiket sistemi
• In situ ölçüm, plan ve kesit çizimleri
• Total Station kullanımı
• Kaplamaların 1:1 in situ çizimleri
• Tüm elemanların 1:1 çizimleri
• Fotoğraf
• Genel ve yakın plan fotoğraf, video çekimleri
• Foto-mozaik
• 3 Boyutlu modelleme
• Görsel notlar
• Yerinde değerlendirme notları, eğri sistemi (döşek-posta)
Gemi elemanlarının demonte edilmesi / Kocabaş, Ufuk - Ramazan Yılmaz
• Kaplama tahtalarının kaldırılmasında negatif kopya yöntemi
• “L” formlu taşıyıcılar ile kaplamaların kaldırılması
• Kaldırmada epoksi ile destekleme
• Kütle olarak kaldırma
• Hamburger yöntemi
• Kaldırmada kullanılan farklı yöntemler
Yenikapı batıklarında teknoloji ve konstrüksiyon özellikleri: Bir ön değerlendirme / Kocabaş, Işıl Özsait - Ufuk Kocabaş
Ticaret Gemileri
• Yenikapı 6 • Yenikapı 12 • Yenikapı 9 • Yenikapı 7 • Yenikapı 18 • Yenikapı 8 • Yenikapı 3 • Yenikapı 15 • Yenikapı 17
Kürekli Gemiler (Çektiriler)
• Yenikapı 16
Türkiye’nin ilk ulusal gemi konservasyon ve rekonstrüksiyon laboratuarı / Başaran, Sait - Ufuk Kocabaş – Işıl Özsait Kocabaş – Ramazan Yılmaz
Yenikapı 12 batığı ahşaplarının cins/tür teşhisleri / Akkemik, Ünal
• Ahşap materyallerin cins/tür tespitleri
• Yenikapı 12 batığındaki ahşaplar
• Ağaç türlerinin gemideki kullanım yerleri
• Ahşap malzemenin olası orijini
Kısaltmalar
Terimler
Görsel Kaynaklar