Arkeolojik Kazılar Bilimsel Çalışma mı? Toprak Hafriyatı mı?

Büyük İskender’in Asya’yı fethinden sonra, Yunanlılar arasında hızla yayılan Doğu’nun gizem tapımları, bireysel inanç özlemi çeken Romalıları da etkisi altına almakta gecikmemiştir. Anadolu’dan gelen Phrygia kaynaklı Cybele Gizemleri, Trakya kaynaklı Orpheuscu öğretilerle örülü Bacchus Gizemleri, Yunan’ın Ceres ve kızı Persephone’yle ilgili Eleusis Gizemleri, Mısır’dan gelen İsis ve Osiris Gizemleri ve Persler’in tanrısı Mithra ile ilgili olan Mithras Gizemleri Roma’da yayılmaya başlamış ve daha fazla taraftar toplamıştır. Cicero da bu yayılımdan hoşnuttur ve gizem dinlerinin çoğu Romalının din yaşamına yeni bir soluk getirdiğine inanmaktadır. (Leg. 2. 14. 36): “Atina’nın getirip insan yaşamına kattığı bir çok mükemmel ve gerçekten kutsal kurum arasında, hiçbiri şu gizem dinleri kadar iyi olmamıştır. Bunlar sayesinde, ilkel ve yabanıl yaşam tarzımızı terk ettik... Gerçek anlamda yaşamın başlangıcını onlardan öğrendik ve sadece mutlu yaşamak için değil, daha iyi bir umutla ölmek için de güç kazandık.”

Çiğdem Dürüşken’in bu değerli çalışması bizi Antikçağ’da Yaşamın ve Ölümün Bilinmezliklerine doğru gizemli bir yolculuğa çıkarıyor.